Το 2023 στην αρχιτεκτονική είχε στοιχεία υπερβολής, με την Ινδία να εγκαινιάζει το μεγαλύτερο κτίριο γραφείων στον κόσμο και το Merdeka 118 της Μαλαισίας να γίνεται ο δεύτερος ψηλότερος ουρανοξύστης που έχει κατασκευαστεί ποτέ.
Ήταν όμως και μια χρονιά που γιόρτασε τη λεπτότητα, με ένα στοχαστικά σχεδιασμένο κινεζικό οικοτροφείο να ανακηρύσσεται Παγκόσμιο Κτίριο της Χρονιάς και τον Βρετανό αρχιτέκτονα David Chipperfield (που έχει αναλάβει και τη μεταμόρφωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας) να τιμάται με το βραβείο Pritzker – το αντίστοιχο βραβείο Νόμπελ του κλάδου – για μια καριέρα αφιερωμένη σε διακριτικά σχεδιασμένα πολιτιστικά ιδρύματα.
Το 2024 θα φέρει πιθανότατα ένα παρόμοιο μείγμα τόλμης και ομορφιάς. Ας δούμε στη συνέχεια 10 συναρπαστικά αρχιτεκτονικά πρότζεκτ που θα ολοκληρωθούν φέτος:
Εθνοσυνέλευση του Μπενίν – Πόρτο Νόβο, Μπενίν
Το 2022 ο Francis Kéré από την Μπουρκίνα Φάσο έγινε ο πρώτος Αφρικανός αρχιτέκτονας που κέρδισε το πολυπόθητο βραβείο Pritzker. Και το σχέδιό του για τη νέα Εθνοσυνέλευση 35.000 τ.μ. στο γειτονικό Μπενίν ακολουθεί τις ίδιες αρχές που υπερασπίζεται από τότε που ανέλαβε την πρώτη του παραγγελία, ένα δημοτικό σχολείο στο χωριό του, το 2001: φυσικός αερισμός, άφθονη σκίαση και χρήση τοπικών υλικών.
Σύμφωνα με την εταιρεία του Kéré, που εδρεύει στο Βερολίνο, η εμφάνιση του κτιρίου είναι εμπνευσμένη από το δέντρο palaver, το οποίο παραδοσιακά αποτελεί σημείο συνάντησης στα αφρικανικά χωριά (κάτι σαν τον μεγάλο πλάτανο της πλατείας του χωριού στην Ελλάδα). Μια ισόγεια αίθουσα συνεδριάσεων θα φιλοξενήσει το νομοθετικό σώμα του Μπενίν με 109 θέσεις, ενώ ένα δημόσιο πάρκο γύρω του προσφέρει «μια αίσθηση ανοικτότητας και διαφάνειας», όπως αναφέρεται στην περιγραφή του έργου.
Κατακόρυφο Δάσος της Ναντσίνγκ – Ναντσίνγκ, Κίνα
Το καλυμμένο με δέντρα Bosco Verticale (Κατακόρυφο Δάσος) στο Μιλάνο έχει γίνει σύμβολο του πράσινου σχεδιασμού από τότε που άνοιξε πριν από σχεδόν μια δεκαετία. Αλλά για τον αρχιτέκτονα Stefano Boeri, το εντυπωσιακό οικιστικό έργο ήταν μόνο η αρχή μίας σειράς παρόμοιων πρότζεκτ στην Ευρώπη και όχι μόνο. Το τελευταίο από αυτά, στην πρώην πρωτεύουσα της Κίνας Ναντσίνγκ, θα περιλαμβάνει περίπου 800 δέντρα και πάνω από 2.500 θάμνους και αναρριχώμενα φυτά που θα εγκατασταθούν σε προσεκτικά διαμορφωμένα μπαλκόνια.
Αποτελούμενο από δύο πύργους – ο μεγαλύτερος από τους οποίους έχει ύψος 200 μέτρα – το νέο Κατακόρυφο Δάσος θα περιλαμβάνει γραφεία, ένα μουσείο και ένα ξενοδοχείο με πισίνα στον τελευταίο όροφο. Η εταιρεία του Boeri δήλωσε ότι τα 27 ενδημικά είδη που ξεπηδούν από τις προσόψεις των κτιρίων θα προωθήσουν τη βιοποικιλότητα και θα μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά περίπου 18 τόνους ετησίως.
Kunstsilo – Κρίστιανσαντ, Νορβηγία
Ένα πανύψηλο προπολεμικό σιλό για την αποθήκευση σιτηρών στη νότια νορβηγική πόλη Κρίστιανσαντ έμεινε άδειο όταν ο τοπικός μύλος έκλεισε, μετά από 370 χρόνια συνεχούς λειτουργίας, το 2008. Ωστόσο, οι τοπικοί αξιωματούχοι διέταξαν να διατηρηθεί η παροπλισμένη δομή πολιτιστικής κληρονομιάς και κήρυξαν αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον επανασχεδιασμό του ως γκαλερί, που προσέλκυσε προτάσεις από περισσότερα από 100 αρχιτεκτονικά γραφεία.
Η νικήτρια πρόταση, των Mestres Wåge Arquitectes και MX_SI, αφήνει ανέπαφο μεγάλο μέρος του εξωτερικού του σιλό. Στο εσωτερικό, ωστόσο, διαμορφώθηκαν 3.000 τετραγωνικά μέτρα εκθεσιακού χώρου που θα φιλοξενήσουν την συλλογή Tangen των 5.500 έργων, τη μεγαλύτερη ιδιωτική συλλογή σκανδιναβικής τέχνης στον κόσμο.
Keppel South Central – Σιγκαπούρη
Η ευάερη εξωτερική πισίνα και οι άφθονοι χώροι πρασίνου θα κάνουν πιο ευχάριστα τα διαλείμματα των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που θα στεγάζει ο πύργος Keppel South Central της Σιγκαπούρης. Ενώ η πρόσοψη του κτιρίου καμπυλώνεται κοντά στη βάση του για να γίνει στέγαστρο μιας υπαίθριας πλατείας με καταστήματα, καφετέριες και εστιατόρια.
Ενώ τα φωτοβολταϊκά στην οροφή και τα συστήματα συλλογής βρόχινου νερού συμβάλλουν στο χαρακτηρισμό του πύργου από το αρχιτεκτονικό γραφείο NBBJ ως ένα από τα «πιο βιώσιμα κτίρια γραφείων της Σιγκαπούρης μέχρι σήμερα».
EVE Park – Λόντον, Καναδάς
Το Electric Vehicle Enclave Park (ή EVE Park) του Καναδά στο Λόντον του Οντάριο είναι ένα οικιστικό έργο που απευθύνεται αποκλειστικά στους λάτρεις των ηλεκτρικών οχημάτων και τροφοδοτείται από τον ήλιο. Προσφέρει φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων και ένα πρόγραμμα κοινής χρήσης αυτοκινήτων για τους κατοίκους. Κάθε ένα από τα κτίρια με διαμερίσματα περιέχει έναν αυτοματοποιημένο «έξυπνο» πύργο στάθμευσης που αποθηκεύει τα οχήματα κάθετα, απελευθερώνοντας χώρο για κήπους.
Οι τέσσερις κυκλικές οικιστικές κατασκευές, που σχεδιάστηκαν για την κατασκευάστρια εταιρεία s2e Technologies από το αμερικανικό αρχιτεκτονικό γραφείο Gensler, μπορούν να φιλοξενήσουν συνολικά 84 νοικοκυριά. Είναι τοποθετημένες και προσανατολισμένες έτσι ώστε να μεγιστοποιούν την έκθεση στον ήλιο για τα φωτοβολταϊκά που τροφοδοτούν το «μικροδίκτυο» της κοινότητας.
EPIQ – Κίτο, Εκουαδόρ
Το Κίτο «ψηλώνει» από χρόνο σε χρόνο με πολυώροφα κτίρια που σχεδιάστηκαν από γνωστούς αρχιτέκτονες όπως ο Moshe Safdie, ο Jean Nouvel και ο Ma Yansong. Ο Bjarke Ingels, ιδρυτής της δανέζικου αρχιτεκτονικού γραφείου BIG, αφού το 2022 ολοκλήρωσε το ψηλότερο κτίριο της πόλης, το IQON των 133 μέτρων, φέτος επιστρέφει με το EPIQ, στο νότιο άκρο του Parque La Carolina στο κέντρο της πόλης. Το 24ώροφο κτίριο μικτής χρήσης χωρίζεται σε οκτώ ξεχωριστούς όγκους – ή «κτίρια μέσα στο κτίριο» – που συνδέονται με καταπράσινες βεράντες.
Η αποκατάσταση του Grand Palais – Παρίσι, Γαλλία
Το Grand Palais στην καρδιά του Παρισιού από το 1900 που ολοκληρώθηκε μέχρι σήμερα, έχει λειτουργήσει ως εκθεσιακός χώρος, χώρος εκδηλώσεων, ακόμη και ως στρατιωτικό νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά ενώ έχουν γίνει εργασίες στη γυάλινη οροφή και τα θεμέλιά του σε αυτό το διάστημα, το κτίριο δεν είχε ποτέ υποστεί σημαντικές ανακαινίσεις. Για το λόγο αυτό έκλεισε για το κοινό το 2021 προκειμένου να ξεκινήσει μια ανακαίνιση ύψους 212 εκατομμυρίων ευρώ από το γραφείο Chatillon Architects.
Οι εγκαταστάσεις εκσυγχρονίζονται, η πρόσβαση και οι περιβαλλοντικές επιδόσεις βελτιώνονται, ανοίγει ένα επιπλέον υπόγειο επίπεδο, ενώ αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο οι επισκέπτες κινούνται στην ηλιόλουστη αίθουσα εκθέσεων του συγκροτήματος. Τα πρώτα ανακαινισμένα τμήματα θα να είναι έτοιμα εγκαίρως για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού αυτό το καλοκαίρι.
One Za’abeel – Ντουμπάι, ΗΑΕ
Μετά από το ψηλότερο κτίριο του κόσμου, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πέτυχαν άλλο ένα έξοχο επίτευγμα δομικής μηχανικής: μια γέφυρα μήκους 226 μέτρων και βάρους 9.500 τόνων η οποία ανυψώθηκε 100 μέτρα πάνω από έναν πολυσύχναστο αυτοκινητόδρομο του Ντουμπάι και συνδέει τους δύο ουρανοξύστες του συγκροτήματος One Za’abeel, που θα ανοίξει τον Φεβρουάριο.
Οι δύο πύργοι – ως «πατέρας και γιος» περιγράφονται από το ιαπωνικό γραφείο Nikken Sekkei που τους σχεδίασε – περιλαμβάνουν κατοικίες, χώρους γραφείων και ένα ξενοδοχείο, ενώ η «γέφυρά» τους θα φιλοξενήσει πολυτελή εστιατόρια, πισίνα και παρατηρητήρια με θέα στην πόλη και τον Περσικό κόλπο.
Ξενοδοχείο Populus –Ντένβερ, ΗΠΑ
Το 13όροφο ξενοδοχείο των 265 δωματίων που πρόκειται να ανοίξει στο Ντένβερ του Κολοράντο αυτό το καλοκαίρι, είναι ένα ενδιαφέρον δείγμα βιοφιλικού σχεδιασμού, εμπνευσμένο από τον κορμό της ενδημικής λεύκας (Populus είναι η επιστημονική ονομασία του δέντρου). Πρόκειται για το πρώτο ξενοδοχείο με θετικό ισοζύγιο άνθρακα στις ΗΠΑ, ενώ θα είναι και το πρώτο κτίριο που κατασκευάζεται στο κέντρο του Ντένβερ χωρίς να διαθέτει πάρκινγκ.
Το νέο θέατρο του QPAC – Μπρισμπέιν, Αυστραλία
Με την τεράστια, κυματιστή γυάλινη πρόσοψή του και τους ανοιχτούς χώρους του φουαγιέ, το πολυαναμενόμενο νέο κτίριο στο Κέντρο Παραστατικών Τεχνών Κουίνσλαντ (QPAC) στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας, προσφέρει μια διαφάνεια που σπάνια συνδέεται με τα θέατρα. Πιο μέσα, ωστόσο, ένα κέλυφος από σκυρόδεμα περιέχει τη βασική ατραξιόν, ένα αμφιθέατρο 1.500 θέσεων με ξύλινη επένδυση, σχεδιασμένο για να φιλοξενεί μπαλέτο, όπερα, θέατρο και μιούζικαλ.
Το νορβηγικό αρχιτεκτονικό γραφείο Snøhetta και το τοπικό γραφείο Blight Rayner – που μαζί νίκησαν περισσότερους από 20 συμμετέχοντες σε διεθνή διαγωνισμό – εμπνεύστηκαν τον σχεδιασμό από τη ροή του ποταμού Μπρισμπέιν. Το έργο κόστισε 175 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας (106,5 εκατ. ευρώ).
